Wybór optymalnej formy opodatkowania to jedna z najważniejszych decyzji, którą musi podjąć każdy przedsiębiorca w Polsce. Od niej zależy wysokość faktycznie płaconych danin, a w konsekwencji – rentowność prowadzonego biznesu. Rok 2026 przynosi kolejne zmiany w otoczeniu prawnym i inflacyjnym, co czyni analizę dylematu ryczałt a podatek liniowy jeszcze bardziej istotną. Zarówno ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jak i podatek liniowy mają swoje zalety i wady. Optymalny wybór nie zależy jednak od popularności danej formy, lecz od specyfiki Twojej działalności: wysokości przychodów, kosztów, rodzaju usług i planów na przyszłość.

Podatek liniowy (stawka 19%) – dla kogo jest najlepszy?

Podatek liniowy, ze stałą stawką 19% bez względu na wysokość dochodów (po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, jeśli zostanie utrzymana dla liniowców), historycznie był ulubionym wyborem dla najlepiej zarabiających przedsiębiorców.

Zalety liniówki:

• Stała stawka: Niezależnie od tego, czy zarobisz 100 tysięcy, czy 1 milion złotych, Twoja stawka podatku dochodowego pozostaje na poziomie 19%. Jest to przewidywalne i bezpieczne dla szybko rosnących firm.
• Możliwość odliczania kosztów: Największa zaleta. Podatek płacisz od dochodu (przychód pomniejszony o koszty). Jeśli ponosisz wysokie koszty stałe (np. zakup sprzętu, wynajem biura, zatrudnienie pracowników, paliwo, leasing samochodu na firmę 2026), podatek liniowy pozwala te koszty odliczyć, znacząco obniżając podstawę opodatkowania.
• Utrata ulg a podatek liniowy 2026: Zazwyczaj liniowcy tracą prawo do korzystania z większości ulg podatkowych (np. wspólne rozliczenie z małżonkiem czy ulga na dzieci).

Wady podatku liniowego 2026:

• Wysoka składka zdrowotna: Składka zdrowotna dla liniowców wynosi 4,9% od dochodu (minimalna podstawa to 9% minimalnego wynagrodzenia, o ile progi zostaną utrzymane w obecnej formule). Przy wysokich dochodach, składka ta bywa znacznie wyższa niż ryczałtowa.
• Brak wspólnego rozliczenia: Niemożliwość skorzystania ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem, co jest szczególnie bolesne, jeśli małżonek ma niskie lub zerowe dochody.

2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – rewolucja i korzyści

Ryczałt to forma opodatkowania, która w ostatnich latach zyskała ogromną popularność. Podatek płaci się od przychodu, a nie od dochodu. Oznacza to, że koszty firmowe (np. zakup laptopa, koszty prowadzenia działalności na ryczałcie) nie są brane pod uwagę.

Stawki ryczałtu są zróżnicowane i zależą od rodzaju prowadzonej działalności (od 2% dla sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych, 3% dla handlu i gastronomii, aż po 17% dla niektórych usług niematerialnych). Najczęściej spotykane stawki to 8,5%, 12% i 15%.

Zalety ryczałtu 2026:

• Niskie stawki: Możliwość skorzystania ze stawek 8,5%, 12% czy 15% jest często bardziej atrakcyjna niż 19% w liniowym, zwłaszcza dla branż niemających wysokich kosztów (np. usługi IT, freelancing).
• Niska i przewidywalna składka zdrowotna: To jest największy atut ryczałtu. Składka zdrowotna jest zryczałtowana i opiera się na trzech progach przychodowych (do 60 tys., 60-300 tys. i powyżej 300 tys. zł). Przy niższych i średnich dochodach jest ona znacznie niższa niż w przypadku liniówki czy skali podatkowej.
• Prosta księgowość: Brak konieczności ewidencjonowania kosztów firmowych (brak KPiR) czyni księgowość prostszą i tańszą.

Wady ryczałtu 2026:

• Brak odliczania kosztów: Jeśli prowadzisz działalność, która wymaga dużych inwestycji (np. drogi sprzęt, duże biuro), ryczałt może się nie opłacać, ponieważ nie możesz odliczyć tych wydatków.
• Ograniczenia działalności: Nie wszystkie rodzaje działalności mogą korzystać z ryczałtu. Istnieje lista usług wyłączonych z tej formy opodatkowania.
• Brak ulg: Podobnie jak w liniowym, nie możesz rozliczać się wspólnie z małżonkiem.

3. Ryczałt czy liniowy – porównanie 2026

Aby dokonać właściwego wyboru, musisz przeprowadzić symulację, opierając się na dwóch kluczowych wskaźnikach: relacji przychodów do kosztów (marża) oraz przewidywanej wysokości przychodów.

Kiedy ryczałt jest lepszy (przykład):

Jeśli jesteś programistą (stawka 12%) lub freelancerem (stawka 8,5%), a Twoje koszty miesięczne to głównie abonament za internet i laptop (koszty stanowią mniej niż 25% przychodu), ryczałt prawie zawsze będzie korzystniejszy ze względu na drastycznie niższą składkę zdrowotną i niską stawkę podatku.

Kiedy podatek liniowy jest lepszy (przykład):

Prowadzisz firmę produkcyjną lub handlową (kupujesz drogie materiały/towar do odsprzedaży), a Twoje koszty przekraczają 40% przychodu. Wówczas odliczenie kosztów znacząco obniży podstawę opodatkowania, a 19% od zredukowanego dochodu będzie lepsze niż płacenie wysokiego ryczałtu od całości przychodu.

Wybór formy opodatkowania 2026 – wnioski

Analiza, jaka forma opodatkowania 2026 będzie dla Ciebie najlepsza, wymaga szczegółowego planowania. Biorąc pod uwagę stabilizację przepisów dotyczących ryczałtowej składki zdrowotnej, często okazuje się, że ryczałt jest bardziej opłacalny dla małych i średnich firm z marżą powyżej 60-70%.

Jeśli masz wątpliwości lub chcesz przeprowadzić szczegółową symulację dla swojej branży, skonsultuj się z doświadczonym biurem rachunkowym. Pamiętaj, że zmiany formy opodatkowania dokonuje się na początku roku podatkowego.

Jeśli potrzebujesz profesjonalnego doradztwa podatkowego, zapraszamy do kontaktu!