Obecnie rynek pracy w dużej mierze opiera się na umowach B2B (business-to-business), zwłaszcza w sektorach IT, doradztwa i usług kreatywnych. Choć samozatrudnienie ma liczne zalety (niższe podatki, elastyczność), organy kontrolne coraz baczniej przyglądają się, czy faktycznie nie jest to “ukryty etat”. Zapowiadane i oczekiwane zmiany legislacyjne mają na celu uszczelnienie systemu, co może wywołać prawdziwą rewolucję w umowach i stanowić poważne zagrożenie dla przedsiębiorców.
Czym jest “ukryty etat” i dlaczego jest kontrolowany?
“Ukryty etat” ma miejsce wtedy, gdy współpraca na podstawie umowy B2B spełnia wszystkie cechy typowe dla stosunku pracy, ale jest celowo realizowana w formie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w celu optymalizacji kosztów i składek.
Cechy definicyjne stosunku pracy (Art. 22 Kodeksu Pracy):
- Podporządkowanie: Pracownik jest zobowiązany do wykonywania poleceń przełożonego.
- Wyznaczony czas i miejsce: Praca jest wykonywana w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
- Ryzyko pracodawcy: Pracownik nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z działalnością firmy.
Jeśli Twoja umowa B2B ma charakter ciągły, nie masz innych klientów, pracujesz w biurze zleceniodawcy i używasz jego narzędzi, istnieje duże ryzyko, że taka współpraca zostanie zakwalifikowana jako stosunek pracy.
Zagrożenia i konsekwencje dla przedsiębiorcy
Choć pracownik B2B może czerpać korzyści z niższych obciążeń (np. niższa składka zdrowotna na ryczałcie), to w przypadku kontroli całe ryzyko spada na firmę zlecającą (Twoją firmę!).
- Zaległe składki ZUS: Najpoważniejsza konsekwencja. Sąd lub ZUS może uznać, że przez cały okres współpracy była to umowa o pracę. Skutkuje to koniecznością dopłaty zaległych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (wraz z odsetkami) za cały okres pracy. Kwoty te mogą sięgać dziesiątek, a nawet setek tysięcy złotych.
- Podatek dochodowy (PIT): Konieczność korekty rozliczeń i dopłaty podatku od wynagrodzenia, traktowanego jako wynagrodzenie pracownicze (skala podatkowa).
- Koszty Pracownicze: Firma musi wypłacić pracownikowi odszkodowanie za niewykorzystany urlop, odprawy czy nadgodziny, zgodnie z Kodeksem Pracy.
W obliczu tych zagrożeń niezbędne jest profesjonalne doradztwo podatkowe i prawne.
Jak uporządkować umowy i uniknąć ryzyka?
Rewolucja w umowach wymaga proaktywnego działania i audytu prawnego obecnych kontraktów.
- Audyt umów: Należy przeanalizować wszystkie kluczowe umowy B2B pod kątem Art. 22 KP. Jeśli współpraca ma cechy etatu, należy rozważyć jej przekształcenie w umowę o pracę.
- Modyfikacja kontraktów: Jeśli zachowujesz model B2B, umowa musi wyraźnie wskazywać na przedsiębiorczy charakter współpracy (np. brak godzin pracy, odpowiedzialność wykonawcy za rezultat, możliwość świadczenia usług dla innych podmiotów).
- Wsparcie prawne: Skorzystanie z usługi prawne dla firm i usługi księgowe dla firm jednocześnie jest kluczowe. Prawnik zadba o treść umów, a księgowy o poprawność rozliczeń podatkowych i ZUS.
Nasza kancelaria podatkowa z Katowic oraz biuro świadczące usługi księgowe online oferują kompleksowe wsparcie w tym zakresie. Pomożemy Ci przejść przez proces audytu i wybrać najbezpieczniejszą formę współpracy, minimalizując ryzyko kontroli.
